ĐỊA ĐIỂM NỔI DẬY CỦA NÔNG DÂN NINH THẠNH LỢI NĂM 1927

Người nông dân bỗng dưng mất đất, trở thành người làm thuê trên chính mảnh đất mình đã đổ mồ hôi, sôi nước mắt dày công khai phá. Lúc ấy, Hương chủ Trần Kim Túc đứng ra vận động bà con đứng lên đấu tranh đòi trả đất. Ban đầu là làm đơn khởi kiện đến Thống đốc Nam kỳ, nhưng sau đó bọn thực dân đã dùng kế tiếp tục chiếm đất của nông dân thêm lần nữa theo kiểu “tầm ăn lá dâu”. Nông dân bổng nhiên vô cớ bị mất đất, nên họ đã đứng lên đấu tranh đòi lại công lý nhưng không thành và đây chính là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến Sự Kiện Ninh Thạnh Lợi năm 1927, bắt đầu bằng cuộc nổi dậy của 150 nông dân (cả nam lẫn nữ) dưới sự chỉ huy của Trần Kim Túc (Chủ Chọt).

Hình thức đấu tranh của Chủ Chọt là đi khắp nơi tập hợp nghĩa quân (ở các tỉnh Sóc Trăng, Cà Mau, An Giang, Trà Vinh…), lúc đông có từ 150 - 200 người, tập luyện võ nghệ, rèn vũ khí. Từ ngày 3 - 8/5/1927, nghĩa quân đã dùng nhiều hình thức để đấu tranh trực diện với kẻ thù, từ việc tổ chức nghi thức tín ngưỡng thần quyền đến các cuộc hành quân rầm rộ buộc địch phải dùng lực lượng thị uy. Tuy nhiên, khi địch huy động một lực lượng hùng hậu đánh trả thì nghĩa quân của Trần Kim Túc đã bị lúng túng trong ứng phó. Cao trào là cuộc chiến đấu ác liệt diễn ra vào ngày 9/5/1927 giữa hai lực lượng không cân sức: những người nông dân nổi dậy chỉ được trang bị vũ khí thô sơ giáo, mác, liềm, phảng và chỉ có 3 khẩu Mousqueton với khoảng 80 viên đạn; đối phương thì trang bị đầy đủ súng ống, đạn dược, chiến thuật cao cùng với sự huy động lực lượng của cả 2 tỉnh Rạch Giá và Cần Thơ… Kết thúc, phía nghĩa quân tử trận xác định gồm 20 người, số còn lại bị thương và bị bắt, trong đó có người thủ lĩnh Trần Kim Túc. Những nghĩa quân tử trận sau đó được 2 nông dân Trần Năm và Huỳnh Văn Nghểu đem chôn chung trong một ngôi mộ giữa đồng, không có hòm gương tẩn liệm.

Cuộc nổi dậy vũ trang của nông dân Ninh Thạnh Lợi tuy thất bại, song đã làm chấn động khắp Nam kỳ, vang cả đến Đông Dương và Nhà nước Pháp. Chính quyền thực dân Pháp sau đó phải điều chỉnh ít nhiều chính sách cai trị, nhất là chính sách ruộng đất thuộc địa. Đặc biệt, sự kiện cũng để lại niềm mến mộ đối với giới trí thức, những nhà báo chuộng công lý lúc bấy giờ. Trong “lời phê” kết thúc phóng sự “Mấy ngày náo động ở Phước Long” của tờ Pháp Việt nhật báo ra ngày 17/5/1927 đã viết: “Uổng thay mấy mạng sinh linh, thương vì giống, thống vì nòi, mắc phải mũi súng vô tình mà xác phải chôn nơi chiến địa. Có lẽ trước kia đã biết cái chết thảm thiết như vậy, nhưng mà máu anh hùng nó phấn khởi, chí anh hùng muốn vùng vẫy với núi sông, thà chết như vậy cho xong một kiếp nô lệ ở trần, vậy cũng trọn cái phận làm người đối với nước…”.

Tại hội thảo khoa học về sự kiện Ninh Thạnh Lợi tổ chức năm 2001, các nhà khoa học và các ngành hữu quan tỉnh Bạc Liêu đã thống nhất chọn mộ 20 nghĩa quân tử trận ngày 9/5/1927 làm di tích Lịch sử - Văn hóa. Từ lâu nơi đây cũng đã trở thành địa chỉ đỏ để các thế hệ trẻ về nguồn tìm hiểu ôn lại truyền thống đấu tranh vẻ vang của Ông Cha ta, góp phần nung nấu ý chí bảo vệ và xây dựng đất nước ngày thêm phồn vinh và phát triển.

Với những giá trị lịch sử to lớn đó ngày 11 tháng 10 năm 2006 UBND tỉnh Bạc Liêu ra quyết định xếp hạng sự kiện lịch sử Ninh Thạnh Lợi năm 1927 là di tích lịch sử cấp Tỉnh.

Đất nước có được độc lập tự do như hôm nay là nhờ máu xương của biết bao anh hùng đã ngã xuống. Có những tên tuổi đã tạc vào tượng đài liệt sĩ để đời đời ghi nhớ công lao, lại có những nghĩa quân, những người nông dân chân đất, nghèo khổ đã anh dũng chiến đấu và ngã xuống, chôn cùng một nấm mộ mà 20 nghĩa quân tử trận trong sự kiện Ninh Thạnh Lợi là những điển hình, và thế hệ trẻ hôm nay, mai sau sẽ đời đời ghi nhớ công ơn.

VIDEO TÌM HIỂU VỀ DI TÍCH

BẢN ĐỒ CHỈ ĐƯỜNG